(Trang 42)
II. MỘT SỐ DANH NHÂN CHÍNH TRỊ NỔI TIẾNG CỦA VIỆT NAM THỜI CỔ – TRUNG ĐẠI
1. Đinh Bộ Lĩnh
|
Hình 4. Tượng đài Đinh Tiên Hoàng (Ninh Bình) | Đinh Bộ Lĩnh (924 – 979) là người có công lao chấm dứt tình trạng cát cứ, thống nhất đất nước và lập ra nhà nước Đại Cồ Việt. Đinh Bộ Lĩnh quê ở làng Đại Hữu (nay là Gia Viễn, Ninh Bình). Ông sớm tỏ ra là người thông minh, có chí khí phách và tài thao lược. Trong bối cảnh đất nước bị chia cắt sau khi chính quyền nhà Ngô suy yếu, Đinh Bộ Lĩnh đã thực hiện công cuộc thống nhất và ổn định đất nước. Bằng những phương pháp quân sự, vận động và liên kết, ông đã lần lượt thu phục các sứ quân, chấm dứt tình trạng cát cứ. Năm 968, ông lên ngôi Hoàng đế, đặt quốc hiệu nước ta là Đại Cồ Việt, đóng đô ở Hoa Lư (Ninh Bình) và trị vì đất nước từ năm 968 đến năm 979. |
Với tầm nhìn của nhà quân sự, Đinh Bộ Lĩnh tận dụng địa thế tự nhiên ở Hoa Lư để xây dựng một hệ thống thành lũy kiên cố và quy mô nhất của đất nước sau hơn một nghìn năm Bắc thuộc.
Ông Đinh tinh hình đất nước sau một thời gian hỗn loạn, tổ chức bộ máy chính quyền của nhà nước độc lập và thiết lập quan hệ bang giao với các nước láng giềng.
(Trang 43)
| TƯ LIỆU 1. "Tiên Hoàng nhờ có tài năng sáng suốt hơn người, dùng cảm mưu lược nhất đời, dương lực nước Việt ta không có chủ, các hùng trưởng cát cứ,... Vua mở nước dựng đô, đổi xưng Hoàng đế, đặt trăm quan, lập sáu quân, chế độ gần đầy đủ". (Ngô Sỹ Liên, Đại Việt sử ký toàn thư, Tập I, Sđd, tr. 59) |
Năm 974, Đinh Bộ Lĩnh chia nước thành 10 đạo. Hệ thống chính quyền địa phương gồm các cấp: đạo, phủ, châu, giáp, xã. Vua cho đặt vạc dầu lớn ở sân triều để trừng phạt kẻ có tội.
| Đinh Bộ Lĩnh đặc biệt coi trọng việc tổ chức quân đội, cho xây dựng cấm quân trực tiếp bảo vệ kinh đô. Trong lĩnh vực kinh tế, vua cho đúc tiền đồng Thái Bình hưng bảo và thực hiện một số chính sách phát triển nông nghiệp, thủ công nghiệp. |
Hình 5. Đồng tiền Thái Bình hưng bảo |
| ? 1. Em hãy giới thiệu thân thế và sự nghiệp của Đinh Bộ Lĩnh. 2. Khai thác Tư liệu 1 và thông tin trong mục, nêu nhận xét của em về những đóng góp của Đinh Bộ Lĩnh đối với lịch sử dân tộc. |
2. Lê Thánh Tông
Lê Thánh Tông (1442 – 1497) là vị vua đã thực hiện cuộc cải cách đất nước toàn diện, đưa Đại Việt phát triển thịnh trị trong thế kỉ XV.
Ông là con của vua Lê Thái Tông, tên húy là Lê Tư Thành. Sau khi lên ngôi năm 1460, Lê Thánh Tông đã thực hiện nhiều chính sách cải cách nhằm củng cố chế độ quân chủ tập quyền, thúc đẩy sự phát triển của đất nước,...
Về chính trị, Lê Thánh Tông hoàn thiện bộ máy hành chính, chia cả nước thành 12 đạo và phủ Trung Đô (năm 1471 lập thêm đạo thứ 13), sắp xếp hệ thống quan lại, hoàn thiện luật pháp, cho vẽ bản đồ cả nước gọi là Hồng Đức bản đồ.
| Để đề cao vai trò của pháp luật trong trị nước, bộ Quốc triều hình luật dưới hoàn thiện và ban hành gồm 13 chương, 722 điều với những nội dung thuộc nhiều lĩnh vực như hành chính, hình sự, dân sự, hôn nhân gia đình, tố tụng,... |
|
Về kinh tế, Lê Thánh Tông tích cực thực hiện mở rộng diện tích đất canh tác và củng cố kinh tế nông nghiệp.
(Trang 44)
Lê Thánh Tông có công lao đối với sự phát triển nền văn hoá và giáo dục của đất nước. Khoa cử trở thành phương thức chủ yếu để tuyển chọn nhân tài cho bộ máy nhà nước và được tổ chức thường xuyên với quy định rõ ràng. Hội Tao Đàn được sáng lập để vừa sáng tác vừa bình luận văn thơ. Nhiều công trình sử học và văn thơ lớn được biên soạn như Đại Việt sử ký toàn thư, Thiên Nam dư hạ tập, Hồng Đức quốc âm thi tập,...
|
Hình 7. Tượng đài Lê Thánh Tông tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám (Hà Nội) |
Trong mối quan hệ bang giao với Trung Quốc, Lê Thánh Tông duy trì chính sách mềm dẻo nhưng kiên quyết.
| TƯ LIỆU 2. Trong sắc dụ của vua Lê Thánh Tông gửi Thái bảo Lê Cảnh Huy năm 1473 có viết: "Một thước núi, một tấc sông của ta, lẽ nào lại nên vứt bỏ. Người phải kiên quyết tranh biện, chớ cho họ lấn dần. Nếu ngươi dám đem một thước, một tấc đất của Thái Tổ làm mồi cho giặc, thì tội phải tru di". (Ngô Sỹ Liên, Đại Việt sử ký toàn thư, Tập II, Sđd, tr. 462) |
Lê Thánh Tông cũng quan tâm xây dựng quân đội hùng mạnh, tăng cường an ninh và đặc biệt là phòng thủ khu vực biên giới.
| ? 1. Sưu tầm tư liệu và khai thác thông tin trong mục, giới thiệu thân thế, sự nghiệp của vua Lê Thánh Tông. 2. Khai thác Tư liệu 2 và thông tin trong mục, nêu nhận xét của em về những đóng góp chính của vua Lê Thánh Tông đối với lịch sử dân tộc. |
