(Trang 44)
III. MỘT SỐ DANH NHÂN QUÂN SỰ VIỆT NAM
1. Trần Quốc Tuấn
Trần Quốc Tuấn (1231 – 1300) là nhà quân sự kiệt xuất của dân tộc, đã thống lĩnh quân đội nhà Trần giành thắng lợi vẻ vang trong các cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông – Nguyên.
(Trang 45)
| Trần Quốc Tuấn là con của An Sinh vương Trần Liễu, cháu của vua Trần Thái Tông. Ông sớm bộc lộ là người thông minh xuất chúng, ham thích đọc sách và luyện tập võ nghệ. Trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên năm 1285 và 1287 – 1288, ông được giữ chức Quốc công tiết chế, thống lĩnh quân đội Đại Việt. Trên cương vị này, ông đã trực tiếp đốc thúc vương hầu, tôn thất, điều động binh lính, chuẩn bị kháng chiến; giao cho các tướng Trần giữ ở những khu vực trọng yếu,... Khi quân giặc với sức mạnh như vũ bão tiến vào Đại Việt, ông cùng bộ tham mưu của quân đội nhà Trần định ra kế sách, chiến lược cho toàn bộ cuộc kháng chiến. |
Hình 8. Tượng đài Quốc công Tiết chế Trần Quốc Tuẩn (Nam Định) |
| TƯ LIỆU 3. Tháng 2 – 1285, khi quân Nguyên tiến đánh vào kinh thành Thăng Long, vua Trần lo ngại hỏi Trần Quốc Tuấn, ông khẳng khái thưa: "Nếu bệ hạ hàng, trước hết xin hãy chém đầu thần,...". (Ngô Sỹ Liên, Đại Việt sử ký toàn thư, Tập II, Sđd, tr. 767) |
| Khi đối mặt với thế giặc mạnh, Trần Quốc Tuấn chỉ huy quân dân Đại Việt thực hiện kế sách "vườn không, nhà trống"; chỉ để lại một lực lượng nhỏ phối hợp cùng nhân dân đánh tỉa nhằm làm giảm tốc độ tiến quân của quân giặc. Khi quân Nguyên lâm vào tình thế khó khăn, ông tổ chức phản công đánh bại hàng vạn quân giặc. Năm 1288, Trần Quốc Tuấn đã tổ chức trận quyết chiến chiến lược trên sông Bạch Đằng. Chiến thắng này đã buộc nhà Nguyên phải từ bỏ ý đồ xâm lược Đại Việt. |
|
Hình 9. Hào khí Đông A (tranh sơn mài của Nguyễn Trung Linh)
(Trang 46)
Trong cuộc kháng chiến, ông đặc biệt chú ý tới việc đoàn kết tổn thất nhà Trần và quân dân Đại Việt nhằm xây dựng khối đoàn kết toàn dân tộc.
| TƯ LIỆU 4. Khi Trần Quốc Tuấn ốm, vua tới nhà thăm và hỏi: “Nếu có điều chẳng may, mà giặc phương Bắc lại sang xâm lược thì kế sách như thế nào?". Trần Quốc Tuấn trả lời: “... Vừa rồi Toa Đô, Ô Mã Nhi bốn mặt bao vây. Vì vua tôi đồng tâm, anh em hoà mục, cả nước góp sức, giặc phải bị bắt. Và lại, khoan thư sức dân để làm kế sâu rễ bền gốc, đó là thượng sách giữ nước vậy”. (Ngô Sỹ Liên, Đại Việt sử ký toàn thư, Tập II, Sđd, tr. 79) |
Không chỉ là một danh tướng, Trần Quốc Tuấn còn là một nhà lí luận quân sự xuất sắc. Ông đã biên soạn hai bộ sách là Binh thư yếu lược và Vạn Kiếp tông bí truyển thư, trong đó đúc kết các kế sách, binh pháp đánh trận cho quân đội.
Năm 1289, ông được vua Trần phong là Hưng Đạo Đại Vương. Nhân dân tôn vinh ông là Đức Thánh Trần và lập đền thờ ở nhiều nơi.
| ? 1. Khai thác các tư liệu 3, 4 và thông tin trong mục, trình bày thân thế, sự nghiệp của Trần Quốc Tuấn. Từ đó, nêu đánh giá của em về vai trò của ông đối với lịch sử dân tộc. 2. Em hãy kể tên các địa phương có xây dựng đền thờ hoặc tổ chức lễ hội tôn vinh Trần Quốc Tuấn mà em biết. |
2. Võ Nguyên Giáp
| Võ Nguyên Giáp (1911 – 2013) là vị Đại tướng đầu tiên và là Tổng tư lệnh của Quân đội Nhân dân Việt Nam. Võ Nguyên Giáp sinh ra trong một gia đình nhà nho có truyển thống yêu nước ở huyện Lệ Thuỷ, tỉnh Quảng Bình. Ông tích cực tham gia phong trào yêu nước chống Pháp từ khi còn là học sinh. |
Hình 10. Đại tướng Võ Nguyên Giáp (ảnh chụp năm 1954) |
| TƯ LIỆU 5. “Ông Giáp đã tỏ rõ những đức tính xuất chúng trong tất cả mọi lĩnh vực lớn nhất của chiến tranh. Về chiến lược, ông đã có một tẩmm quan sát sâu sắc các sự kiện và đã khoanh vùng những vấn để chủ yếu; ông đã làm lung lay đối phương bằng sử dụng sáng suốt những lực lượng từ nhiều điểm... Về chiến thuật, ông Giáp là bậc thầy trong nghệ thuật chiến tranh du kích; về mặt này, ông là người chỉ huy vĩ đại nhất của mọi thời đại." (P. Mác-đô-nan, Tướng Giáp qua hai cuộc chiến tranh Đông Dương, Nguyễn Viết Quyền, Nguyễn Đình Cao dịch, NXB Quân đội Nhân dân, 2004, tr. 380) |
(Trang 47)
| Ông có công lao lớn trong tổ chức và phát triển lực lượng quân đội chính quy, tinh nhuệ, hiện đại và nền quốc phòng vững mạnh nhằm đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ đất nước trong Tháng 12 –1944, ông được giao nhiệm vụ thành lập đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân – tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay. Ông cũng để xuất và tổ chức xây dựng Quân chủng Phòng không - Không quân, Hải quân, Binh chủng Đặc công, đường Hồ Chí Minh trên bộ và đường Hồ Chí Minh trên biển.... |
|
Đại tướng đã trực tiếp chỉ huy nhiều chiến dịch lớn, quan trọng có ảnh hưởng quyết định tới kết quả của hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, cứu nước, đặc biệt là chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954 và cuộc Tổng tiến công mùa Xuân năm 1975. Nhiều sáng kiến quan trọng về nghệ thuật chiến dịch, phương thức tác chiến, cách đánh,... đã được ông để xuất và triển khai để phát huy sức mạnh của quân đội trên chiến trường.
| TƯ LIỆU 6. Khi chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ, tướng Giáp đã nói về quyết định khó nhất trong cuộc đời cầm quân của bản thân như sau: “Tôi cảm thấy phải cho các đơn vị rút khỏi trận địa để nghiên cứu một cách đánh khác dù bộ đội có thắc mắc. Phải chuyển từ phương án đánh nhanh thẳng nhanh sang phương án đánh chắc tiến chắc". (Theo Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Hồi kí Điện Biên Phủ điểm hẹn lịch sử in lại trong Tổng tập hồi kí, NXB Quân đội Nhân dân, 2006, tr. 925) |
Hình 11. Bộ chỉ huy Chiến dịch Điện Biến Phủ bàn kế hoạch tác chiến dưới sự chỉ đạo của Đại tướng Võ Nguyên Giáp. |
| Trong cuộc Tổng tiến công mùa Xuân năm 1975, ông cùng Bộ Tổng Tư lệnh đã xây dựng thế trận, bố trí lực lượng và chỉ huy các mũi tiến công trên toàn chiến trường miền Nam với phương châm “thần tốc, táo bạo, bất ngờ, chắc thắng” để đảm bảo phá vỡ lực lượng địch trong thời gian ngắn. Đại tướng còn có nhiều đóng góp cho sự phát triển của khoa học quân sự Việt Nam. Các công trình lịch sử và lí luận quân sự nổi bật của ông như: Chiến tranh giải phóng dân tộc và chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, Từ nhân dân mà ra, Điện Biên Phủ – điểm hẹn lịch sử, Tổng hành dinh trong mùa Xuân đại thắng,... đã tổng kết và phát triển những nội dung cơ bản về đường lối chiến tranh nhân dân. |
|
(Trang 48)
| ? 1. Giới thiệu thân thế và sự nghiệp của Đại tướng Võ Nguyên Giáp. 2. Khai thác các tư liệu 5, 6 và thông tin trong mục, nêu đánh giá của em về những đóng góp chính của Đại tướng Võ Nguyên Giáp đối với lịch sử dân tộc. |
