(Trang 45)
| Sau khi học xong bài này, em sẽ: - Trình bày được khái niệm, ý nghĩa, các tiêu chí của chăn nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP. - Tóm tắt được các yêu cầu về chọn vị trí, chuồng trại, con giống, thức ăn chăn nuôi, nước uống, vệ sinh thú y, quản lí chất thải trong chăn nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP. - Có ý thức về an toàn lao động và bảo vệ môi trường trong chăn nuôi. |
|
VietGAP trong chăn nuôi là gì? Chăn nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP mang lại lợi ích gì? Các tiêu chí của chăn nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP là gì? |  |
I – KHÁI NIỆM
VietGAP chăn nuôi hay còn gọi là VietGAHP là những nguyên tắc, trình tự, thủ tục hướng dẫn tổ chức, cá nhân sản xuất áp dụng trong chăn nuôi nhằm đảm bảo vật nuôi được nuôi dưỡng để đạt được các yêu cầu về chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm, đảm bảo phúc lợi xã hội, sức khỏe người sản xuất và người tiêu dùng, bảo vệ môi trường và truy xuất nguồn gốc sản phẩm.
Thông tin bổ sung
| VietGAP là viết tắt của Vietnamese Good Agricultural Practices có nghĩa là thực hành sản xuất nông nghiệp tốt ở Việt Nam. VietGAHP viết tắt của cụm từ Vietnamese Good Animal Husbandry Practices, có nghĩa là thực hành sản xuất chăn nuôi tốt ở Việt Nam. |
(Trang 47)
Kết nối năng lực
| Sử dụng internet, sách, báo,... để tìm hiểu về phạm vi áp dụng của tiêu chuẩn VietGAP cho lĩnh vực chăn nuôi. |
II – Ý NGHĨA CỦA VIỆC ÁP DỤNG VIETGAP TRONG CHĂN NUÔI
Tạo ra sản phẩm an toàn và chất lượng.
Sản phẩm được công nhận theo tiêu chuẩn của VietGAP sẽ được người tiêu dùng đánh giá cao, tin cậy, dễ dàng lưu thông trên thị trường.
Tạo lập một ngành chăn nuôi bền vững, giảm thiểu các tác động tiêu cực của chăn nuôi tới môi trường và đảm bảo đối xử nhân đạo với vật nuôi.
Hình 11.1. Ý nghĩa của chăn nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP
Khám phá
| Quan sát Hình 11.1, nêu ý nghĩa của chăn nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP. Cho ví dụ minh họa. |
III – TIÊU CHÍ CỦA CHĂN NUÔI THEO TIÊU CHUẨN VIETGAP
1. Địa điểm
Địa điểm chăn nuôi phải phù hợp với quy hoạch, cách xa đường giao thông, khu dân cư, khu công nghiệp, công sở, trường học, khu chế biến sản phẩm chăn nuôi, khu buôn bán gia súc, bệnh viện,...
2. Chuồng trại và thiết bị chăn nuôi
Chuồng trại phải được thiết kế đúng quy định: có các khu chức năng riêng biệt như khu nuôi, khu nuôi cách li, khu xử lí chất thải, khu nhà kho,...; chuồng nuôi có diện tích phù hợp với số lượng vật nuôi, không gây ảnh hưởng đến môi trường xung quanh và sức khỏe vật nuôi; hồ khử trùng phải bố trí ở các cổng ra vào của các khu chuồng nuôi và ở đầu mỗi dãy chuồng; phải có hàng rào bao quanh trang trại.
Các thiết bị dùng trong chăn nuôi phải được thiết kế phù hợp từng loại vật nuôi, dễ vệ sinh, không gây độc cho vật nuôi và sản phẩm chăn nuôi.
(Trang 47)
3. Con giống và quy trình chăn nuôi
Con giống phải có nguồn gốc rõ ràng, có quy trình chăn nuôi phù hợp cho từng loại, từng giống vật nuôi.
4. Vệ sinh chăn nuôi
Thu gom, xử lí chất thải chăn nuôi hằng ngày, định kì tiêu độc, khử trùng bằng các thuốc, hóa chất được phép sử dụng tại Việt Nam.
5. Quản lí thức ăn và nước trong chăn nuôi
Thức ăn và nguyên liệu thức ăn phải đảm bảo an toàn đối với vật nuôi và sản phẩm chăn nuôi, đảm bảo dinh dưỡng và phù hợp với từng đối tượng vật nuôi. Có sổ nhật kí ghi đầy đủ thông tin về thức ăn trong quá trình nhập, xuất, phối trộn và cho ăn.
Nguồn nước sử dụng cho chăn nuôi phải đảm bảo sạch, an toàn (không chứa chất độc hại, không bị ô nhiễm vi sinh vật, tạp chất,...).
6. Quản lí vận chuyển
Phải sử dụng phương tiện vận chuyển chuyên dùng phù hợp với từng đối tượng vật nuôi để vận chuyển vật nuôi ra vào trang trại, khử trùng phương tiện trước và sau khi vận chuyển.
7. Quản lí dịch bệnh
Phải có kế hoạch và quy trình phòng, trị bệnh phù hợp với từng đối tượng vật nuôi. Chỉ sử dụng các loại thuốc thú y có trong danh mục quy định được phép sử dụng tại Việt Nam.
Khi có vật nuôi bị ốm phải nuôi cách li để theo dõi; báo cho cán bộ thú y để có biện pháp xử lí phù hợp; ngừng xuất vật nuôi, sản phẩm và vật tư sử dụng trong chăn nuôi ra ngoài trang trại.
8. Quản lí chất thải và bảo vệ môi trường
Phải có quy trình xử lí chất thải trong trang trại. Vị trí tập trung chất thải để xử lí phải ở cuối trang trại, xa khu chuồng nuôi, xa nơi cấp nước.
Chất thải rắn phải được thu gom và chuyển đến nơi tập trung sau mỗi đợt nuôi. Chất thải lỏng phải được thu gom và xử lí đạt quy chuẩn kĩ thuật quốc gia QCVN 01-15:2010/BNNPTNT trước khi thải ra môi trường.
9. Kiểm soát động vật và côn trùng gây hại
Phải có chương trình kiểm soát động vật khác, loài gặm nhấm và động vật gây hại.
10. Quản lí nhân sự
Trang trại phải có cơ sở tổ chức, có quy trình xử lí khẩn cấp khi có sự cố và tai nạn xảy ra, thực hiện theo luật lao động đối với người lao động trong trang trại.
Người lao động phải đủ sức khoẻ, được trang bị bảo hộ lao động đầy đủ và khám sức khoẻ định kì, được tập huấn về quy trình chăn nuôi – thú y, các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm, an toàn lao động, bảo vệ môi trường.
11. Ghi chép, lưu trữ hồ sơ, truy nguyên nguồn gốc và thu hồi sản phẩm
Phải lập sổ, ghi chép, theo dõi và lưu trữ các thông tin trong quá trình chăn nuôi (như các thông tin chung của trang trại, thức ăn, con giống, phòng, trị bệnh...). Tất cả các sổ ghi chép được theo dõi thường xuyên và lưu trữ tại trang trại ít nhất 12 tháng.
(Trang 48)
12. Kiểm tra nội bộ
Chủ trang trại phải tiến hành kiểm tra nội bộ ít nhất mỗi năm một lần theo đúng quy định, kết quả kiểm tra phải lưu trong hồ sơ và báo cáo cho ban quản lí chất lượng khi có yêu cầu.
13. Khiếu nại và giải quyết khiếu nại
Tổ chức, cá nhân chăn nuôi phải có mẫu đơn khiếu nại khi khách hàng yêu cầu; phải giải quyết khiếu nại theo quy định của pháp luật, lưu đơn thư khiếu nại, kết quả giải quyết vào hồ sơ.
Khám phá
| Nêu ý nghĩa của các tiêu chí chăn nuôi VietGAP. |
IV – CÁC YÊU CẦU CỦA CHĂN NUÔI THEO TIÊU CHUẨN VIETGAP
Theo Quyết định số 4653/QĐ-BNN-CN ngày 10 tháng 11 năm 2015 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, chăn nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP có các yêu cầu cơ bản sau:
1. Yêu cầu về chuồng trại và thiết bị chăn nuôi
Vị trí xây dựng chuồng trại phải cách xa khu dân cư và đường giao thông tối thiểu 100 m. Có đủ nguồn nước sạch phục vụ chăn nuôi và xử lí môi trường.
Hình 11.2. Trang trại chăn nuôi lợn thịt theo tiêu chuẩn VietGAP
Chuồng nuôi phải có sơ đồ thiết kế, phải phù hợp với từng giai đoạn của vật nuôi và mục đích sản xuất, đảm bảo thông thoáng, dễ vệ sinh. Trong trang trại phải tách biệt các khu chức năng: chuồng nuôi, kho thức ăn, thuốc thú y, vật tư; công trình cấp nước và khu xử lí chất thải (Hình 11.2).
Tại cổng ra vào và các khu chuồng nuôi phải bố trí hoặc phòng khử trùng. Xung quanh khu vực chăn nuôi phải có tường rào kín ngăn cách với bên ngoài, đảm bảo các gia súc khác và người lạ không vào được trại.
Có hệ thống máng ăn, máng uống cho vật nuôi dễ vệ sinh, tẩy rửa.
Khám phá
| Tóm tắt tiêu chuẩn về chuồng trại chăn nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP. |
2. Yêu cầu về con giống và quản lí chăn nuôi
Con giống phải có nguồn gốc rõ ràng, được tiêm đầy đủ vaccine phòng bệnh.
Áp dụng phương thức quần lí “cùng vào – cùng ra" theo thứ tự ưu tiên: cả khu → từng dãy → từng chuồng → từng ô.
Khám phá
| Nêu ý nghĩa của phương thức quản lí “cùng vào – cùng ra" trong chăn nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP. |
3. Yêu cầu về vệ sinh chăn nuôi
Chuồng trại phải có đầy đủ trang thiết bị và quy trình vệ sinh, tiêu độc, khử trùng, đảm bảo an toàn sinh học. Tất cả mọi người khi vào trang trại phải thực hiện đầy đủ các biện pháp an toàn phòng bệnh.
Định kì phun thuốc khử trùng theo lịch (Hình 11.3), phát quang bụi rậm xung quanh khu chuồng nuôi; định kì vệ sinh hệ thống cống rãnh.
Trước và sau mỗi đợt nuôi hoặc mỗi lứa nuôi, phải vệ sinh và khử trùng chuồng nuôi, thiết bị chuồng nuôi và đề trống chuồng ít nhất 7 ngày mới nuôi lứa mới.
|
Hình 11.3. Phun thuốc khử trùng chuồng nuôi |
Việc vệ sinh, khử trùng chuồng nuôi, thiết bị chuồng nuôi trước và sau mối đợt nuôi hoặc mỗi lứa nuôi nhằm mục đích gì? |
4. Yêu cầu về thức ăn, nước uống
Sử dụng thức ăn có nguồn gốc rõ ràng và đầm bảo vệ sinh, an toàn. Không sử dụng thức ăn có các hoá chất, kháng sinh nằm trong danh mục cấm sử dụng.
Nguồn nước cho chăn nuối phải đảm bảo an toàn, định ki kiểm tra lượng vi khuần E.coli và Coliform. Có lịch và thực hiện kiểm tra thường xuyên hệ thống lọc, cấp nước.
Thông tin bổ sung
| Coliform là nhóm vi khuần luôn có trong đường tiêu hoá của động vật và được tìm thấy trong chất thải của chúng. Nếu số lượng Coliform có nhiều trong nước thì khả năng gây bệnh rất cao. Do đó, chỉ số Coliform được sử dụng nhiều để đánh giá độ tinh khiết của nước. |
(Trang 50)
Kết nối năng lực
| Sử dụng internet, sách, báo,... đề tìm hiểu về phạm vì áp dụng của tiêu chuẩn VietGAP cho lĩnh vực chăn nuôi. |
5. Yêu cầu về quản lí chất thải và bảo vệ môi trường
Chất thải rắn phải được thu gom hàng ngày, chuyển đến nơi tập trung và xử lí, đảm bảo không gây ô nhiễm môi trường.
Chất thải lỏng phải được dẫn trực tiếp từ các chuồng nuôi đến khu xử lí bằng đường thoát riêng và được xử lí bằng hoá chất hoặc bằng phương pháp xử lí sinh học phù hợp trước khi thải ra môi trường.
Kết nối năng lực
| Sử dụng internet, sách, báo,... đề tìm hiểu ý nghĩa của việc quản lí chất thải và bảo vệ môi trường trong chăn nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP. |
V – AN TOÀN LAO ĐỘNG VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG CHĂN NUÔI VIETGAP
An toàn lao động cho người sản xuất, chăn nuôi là một trong những yêu cầu bắt buộc trong chăn nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP. Người lao động phải được trang bị đầy đủ các trang thiết bị bảo hộ lao động, đồng thời phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an toàn lao động như mặc quần áo bảo hộ, đi ủng, đeo khẩu trang, găng tay,... trong quá trình lao động. Người lao động phải được khám sức khoẻ định kì, đặc biệt là khi phát sinh các bệnh có thể lây lan từ vật nuôi sang người.
Vấn đề bảo vệ môi trường cũng đặc biệt được quan tâm trong chăn nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP như ưu tiên áp dụng các công nghệ chăn nuôi thải ít, thu gom, xử lí chất thải hợp lí để bảo vệ môi trường; áp dụng các biện pháp ngăn ngừa, hạn chế sự lây nhiễm của các tác nhân sinh học từ chăn nuôi gây hại đến người và môi trường sinh thái.
Kết nối năng lực
| Sử dụng internet, sách, báo,... để tìm hiểu ý nghĩa của việc quản lí chất thải và bảo vệ môi trường trong chăn nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP. Sử dụng internet, sách, báo,... để tìm hiểu một số công nghệ chăn nuôi có tác dụng bảo vệ môi trường đang được áp dụng trong chăn nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP. |
Luyện tập
1. Trình bày khái niệm chăn nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP. Nêu ý nghĩa của chăn nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP, liên hệ với thực tiễn chăn nuôi ở gia đình, địa phương em.
2. Tóm tắt các yêu cầu trong chăn nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP.
Vận dụng
Đề xuất những thay đổi trong hoạt động chăn nuôi ở địa phương em để đáp ứng được các yêu cầu của chăn nuôi theo tiêu chuẩn VietGAP.
